Celebración
Luisa
Castro
[Notas para a presentación de Celebración, La Central, Barcelona,
08/05/2015]
O primeiro poema, unha especie de pórtico, ou
de ingreso, no que o poeta nos invita a unha viaxe con el a través dunha
historia. É unha relación entre un tu e un eu. É un poema descritivo, no que o
poeta nos presenta ese tu. Érguese e indentifícase con ese tu. Pero o que
predomina neste ingreso é unha temperatura, un ambiento: o frío. É unha
paisaxe: fálase de escombros, de desolación.
[“O cerebro”]
Despois deste primeiro poema, que nos sitúa,
comeza a parte titulada “O cerebro”.
Nel faise referencia (no primeiro poema) ao
libro anterior de Gonzalo Hermo, Crac.
Comeza, por tanto, unha historia autorreferencial, unha relación de historias,
ou historial. Gústame ese ton privado, radicalmente persoal, onde parecen
querer erguerse as contas dun agravio.
O segundo poema, “Contra a saudade”, orixínase
a partir dun centro magnífico, unha imaxe xeradora de imaxes case xaponesa, ou
tántrica, ou céltica, na que se propón a escritura, o poema mesmo, como un río:
unha experiencia transformadora, na que se entra sabendo que non se vai saír
igual. Nesta proposta, o que cruza o río non é un home, é un animal. Unha
conciencia ou percepción animal, desprovista de xuízo:
Tardei en
comprender
que non
hai quen trace un círculo perfecto a man alzada
sen
renunciar ao nervio que imprime calor á vida
Hai unha renuncia, por tanto, cando un se
interna na escritura, no río da escritura. A poesía como medio de coñecemento,
como un río de augas frías, como un bautismo, e o bautismo como renuncia:
Para
pensar no poema como un río.
Quen atravesa o río
coñece o seu caudal:
animal ao fondo
preparando o pelo
para a muda.
E
o cifrado desa renuncia é esquecer. A necesidade do olvido.
Quixera facer un inciso: resulta marabilloso
que o esquecemento sexa algo que se nos nos presenta como unha conquista. A
renuncia a recordar. O esquecemento como conquista. A renuncia a recordar. A
memoria queda no río, pero quen atravesa o río libérase dela, queda limpo. No
entanto, esta non é unha tarefa doada para a nosa cultura, onde a memoria é, de
feito, a orixe de todo, dos relatos fundacionais, do que emana todo.
Na mitoloxía grecolatina, a memoria ou némese é
unha deusa, e o olvido a morte. O río Leteo. Pero non é así na cultura budista
nin tántrica. Tampouco na cultura céltica. Nestes pobos o esquecemento é unha
graza. Gonzalo Hermo proponnos esta graza, esta conquista, esta esperanza. Ser
outros. E esquecer. Pero trátase dunha graza á que se accede despois dun rito
de iniciación. Non é doado. Non é gratuíto.
Esquecerei
como esqueceron as mans o seu volume
o peso
lento das horas
nos días máis felices
Terceiro poema. Continúan despois as imaxes
extáticas, contemplativas, que fan referencia á natureza.
Algo me
di que o teu labio sería máis vermello nas cidades do norte
onde a
vexetación non xermola
en todo
caso esténdese pola pedra.
-
Aínda se
revolve e non acouga
cando a
ave emprende o voo
rumbo a
terra estranxeira
sen aroma
de berce
sen nostalxia
Terceiro poema. De novo eses tres conceptos
asociados: a contemplación da natureza, a liberación da idea de orixe e a
liberdade dos paxaros.
Cuarto poema. O cambio:
Para
poder amar as cousas que están connosco
cambiando
librámonos
da carga
e
aprendemos a fallar.
Posesión e sufrimento:
Non hai
logos cando o mentas no teu soño de orfandade
orixe
cando o palpas con desexo de o reter.
Hai
apetito
quizais.
En todo
caso, cadea.
[“Grao límite de frío”]
Parece que o libro fose un proceso de conxelación,
ó que se someten os sentidos co obxectivo de esquecer, do cambio e da
transformación. Ese frío é o frío dun río, dunhas augas nas que a percepción se
interna para suspender toda tentación de calor. Un proceso de conxelación que
ten por obxectivo o esquecemento e que, paradoxalmente, conduce á conservación,
á memoria que non sabe de si, que nos conforma pero non nos domina, nin nos
posúe.
Liberación da memoria. Conxelación.
Conservación. Distancia e olvido. Transformación. Ser:
Hoxe non
é o día pero queda pouco
e non
seremos os mesmos cando isto ocorra.
O poeta é aquel que entoa un canto. O poeta é
ante todo unha voz. A través desa voz maniféstase o espírito, e no espírito a
linguaxe, e na linguaxe o mito, e na linguaxe o logos. Pero debe haber un
canto. Unha harmonía que emana dunha iluminación. Unha iluminación que procede
das tebras. Unha noite que é orixe e nacemento. O poeta é un canto que se abre
camiño a través das tebras, e o seu canto é unha guía, e é un tanteo cara á
luz. Poeta significa facedor. O poeta
constrúe. O poeta crea. Onde non había nada, o poeta funda. Onde había
confusión, o poeta ordena.
Ou desmonta. Ou desordena.
O ben dicir:
Quen
adormece neste punto sabe do traxecto.
Consiste
en espertar
de cada
volta en terra estraña
cando
veñan de caer as últimas certezas
e reste
soamente a vertixe da aventura.
Un libro que celebra a visión:
Non había
luz na espesura do bosque.
Pero de
pronto
puidemos
ver.
Viamos.
[O pracer]
Último poema. Unha poesía de conceptos, de ideas,
de intuicións radicais sobre o tempo. Unha poesía limpa de adornos superfluos,
pero indagatoria, que procura unha linguaxe útil para expresar estados novos.
Unha poesía, polo tanto, de ideas e de linguaxe, e profundamente concreta, que
nos remite a unha moi concreta situación: a de dous amantes, un fronte ao
outro. Ou moitas veces: un fronte a si mesmo e a súa propia nudez.
.jpg)
