Ningún precipicio

Dedicado a Eduard, polas conversas no bar de Castrón Douro, para que volva co sol da Costa Brava metido por dentro

Estes días ando ás voltas coa quinta entrega poética de Olalla Cociña, acabada de saír do prelo de Toxosoutos. Leo no libro, leo no prólogo de Ildefonso Rodríguez e penso nos discursos, no discurso que unha poeta inaugura cando dá a coñecer un primeiro libro e en como ese discurso evolúe co tempo, algunhas obras éditas despois, cando á autora comezan a saírlle as primeiras canas. Esa etapa da madurez literaria da que tanto se fala. Qué pasa aí.

Ben pensado, todo primeiro libro institúe un proxecto de escrita e o lector-seareiro gusta de detectar as modulacións, os cambios de rumbo que a autora vai delineando a partir dese primeiro plano ou ben a súa indeleble perseveranza. Non coñezo un poeta que non acabe renegando do seu primeiro libro e, no entanto, en moitos deles ese libro segue aí, alumando o camiño como se se tratase dun facho.

Pois ben, o que me interesa da obra de Olalla Cociña, vista en perspectiva, é a existencia dese facho; dito noutras palabras, a capacidade para instituír un discurso poético que, mantendo a coherencia trazada na súa opera prima, nin se estanca nin se esgota. Porque os discursos literarios poden esgotarse. Hai exemplos abondos, a esta e á outra beira do mapa. Poéticas moi potentes que ao cuarto, quinto libro acaban convertidas case que en caricaturas de si. Se a grandeza dun proxecto de escrita radica na súa capacidade para diseminarse sen morrer, para ir colleitando froitos novos da mesma árbore, daquela o discurso de Cociña é valioso. Éo sen grandes alaridos; dificilmente un lector a quen non lle guste Ningún precipicio o detestará con vehemencia –non hai grandilocuencia, hai honestidade. Ora ben, se lle gusta, amarao con paixón. Pasa coas cousas pequenas. Pequenas de tamaño. Unha pedra miúda de acibeche no medio dunha lámina de granito. O granito tamén é fermoso, pero vese. No acibeche hai que reparar.

Quero dicir con isto que Ningún precipicio é congruente coa poética da autora pero, ollo, hai evolución. De feito, eu diría que é o seu libro máis distinto. En certos momentos, mesmo semella difícil recoñecer a escritora que hai oito anos dera ao prelo As cervicais da memoria. Pasa nalgún texto, non en moitos, en poemas coma este:

Viñera unha palabra á boca

cruzara o corpo enteiro

e velaquí estaba o son, o peso

o estalido na lingua pero non o nome

non o nome

o esforzo por descorchalo

dilataba opiáceo os sentidos

e outorgaba moito máis

que unha palabra

Pero o pouso mantense. Olalla Cociña sabe traernos unha ollada diferente do cotidiano, a visión dun suxeito poético marcado en feminino que ben puidese ser unha rapaza especial, algo estraña ou louca, que nos encandea porque sabe descubrir mundos onde os demais só vemos zapatos, castelos de area, empanada de raia que se come os domingos. Na súa obra no hai guerra, ou mellor, a guerra atópase de portas para a dentro. Como darlle de comer na boca á irmá máis nova, que xa ten anos abondos para facelo de propia man. Tenrura e crueldade, dous planos que a poeta sabe taxar con tino para que ningún dos dous chegue a molestarnos, o un por sobredose de azucre, o outro por exceso de estridencia. Aí está a poética de Cociña. O seu enxeño.

Quixera pechar esta nota apuntando que, malia o dito, Ningún precipicio é ás veces bastante cruel, mesmo morboso en momentos, e a quen isto escribe iso gústalle, claro. Ora, se queredes unha lectura verdadeiramente lúcida, basta que vos fagades cun exemplar e o abrades pola páxina cinco. Ildefonso Rodríguez ofrécevola de graza